استخدام روانشناس و گرایش‌های تخصصی آن
روانشناسی یکی از مشاغلی است که شاید تا یکی دو دهه پیش بسیار مغفول مانده بود؛ اما با افزایش آگاهی مردم نسبت به اهمیت سلامت روان و لزوم مراجعه به روانشناس، این شغل نیز مسیر رو به رشدی پیدا کرده است. در حال حاضر، تقاضا برای استخدام کارآموز روانشناس بالاست و این افراد با توجه به مدرک تحصیلی و مهارت‌هایشان می‌توانند به عنوان روانشناس در مراکز مختلف مشغول به کار شوند. مراکز مشاوره و کلینیک‌های روانشناسی، سازمان‌ها، مدارس، بیمارستان‌ها، زندان‌ها و مراکز خدمات اجتماعی و بهزیستی نیاز بالایی به استخدام روانشناس دارند.
معرفی روانشناسی
روانشناسان وظیفه ارزیابی، تشخیص و درمان افراد در مورد اختلالات روانی، عاطفی، مشکلات رفتاری، تربیتی و رشدی را بر عهده دارند. در حال حاضر، انواع مختلفی از تخصص‌های روانشناسی وجود دارد و این افراد تحت عناوین مختلف مثل روانشناس بالینی، روانشناس مشاور، روانشناس مدارس، روانشناس رشد و … مشغول به کار هستند و شرح وظایف هرکدام با توجه به زمینه کاریشان با یکدیگر متفاوت است. اما روند کلی کار آن‌ها شامل گفتاردرمانی با مراجعین، بررسی وضعیت و در صورت لزوم ارجاع به سایر متخصصین مثل روان‌پزشک و انجام ارزیابی سلامت روان برای تشخیص و شناسایی مشکلات است.
تحصیلات مورد نیاز برای استخدام روانشناس
حداقل مدرک موردنیاز برای استخدام روانشناس مدرک کارشناسی روانشناسی است. بااین‌حال در هر حوزه ممکن است به مدارک تحصیلی بالاتری نیز نیاز داشته باشید. به‌عنوان‌مثال ممکن است با مدرک لیسانس بتوانید به‌عنوان روانشناس مدرسه یا روانشناس سازمانی استخدام شوید؛ اما بسیاری از مدارم، سازمان‌ها و مراکز دیگر مدرک کارشناسی ارشد یا حتی دکترا را به‌عنوان شرایط احراز شغل در نظر می‌گیرند.
گرایش‌های تخصصی در حوزه روانشناسی
اکثر روانشناسان در طول دوره تحصیلی در مقطع کارشناسی یا کارشناسی ارشد، دانش و تجربه لازم برای این موقعیت شغلی را کسب می‌کنند. بااین‌حال، فعالیت در یک زمینه خاص می‌تواند به عمیق‌تر شدن مهارت‌ها و تجربه آن‌ها کمک بسزایی کند. روانشناسان می‌توانند در موقعیت‌های شغلی مختلف مثل همکاری در تحقیقات بالینی، کلینیک‌های روانشناسی خصوصی، استخدام روانشناس در بیمارستان یا مدارس مشغول به کار شوند. همچنین ممکن است یک گروه سنی خاص مثل کودکان یا نوجوانان را به‌عنوان زمینه تخصصی خود انتخاب کنند یا به‌طور ویژه در مورد برخی اختلالات روانی مثل اختلال خوردن یا اضطراب به‌طور تخصصی فعالیت کنند. روانشناس کودک، روانشناس رشد، روانشناس آموزشی، روانشناس توان‌بخشی، روانشناسی رفتار کاربردی و روانشناسی قانونی چند نمونه از انواع روانشناس هستند.
درحالی‌که یک روانشناس باید درک کامل و جامعی از تمام جنبه‌های روان انسان داشته باشد، اما تخصصی کردن فعالیت می‌تواند باعث متمایز شدن روانشناس از دیگر همکارانش شود.
روانشناس بالینی
اختلالات روانی، عاطفی و رفتاری را ارزیابی و شناسایی و درمان می‌کند. روانشناس بالینی به افراد کمک می‌کند با آسیب‌های روانی و مشکلات مختلف بهتر مواجه شوند. روانشناس بالینی از روش‌های مختلفی به بیماران کمک می‌کند و استراتژی‌های متفاوتی ممکن است در پیش بگیرد. بااین‌حال، به‌طورکلی روند کار شامل گفتگودرمانی، انجام آزمایش‌های تشخیصی، روان‌درمانی فردی، خانوادگی یا گروهی است.
روانشناس مشاور
به بیماران کمک می‌کند درک بهتری از مشکلات و مسائل خانه، محل کار یا اجتماع داشته باشند و مواجهه بهتری با آن‌ها داشته باشند. مشاور بیشتر بر نحوه مقابله و مدیریت موقعیت‌ها تمرکز می‌کند و به مراجع کمک می‌کند با شناسایی نقاط قوت بتوانند موقعیت‌های مختلف را بهتر مدیریت کنند.
روانشناس رشد
پیشرفت و تکامل روان‌شناختی فرد را در طول زندگی بررسی می‌کند. اکثر روانشناسان رشد روی درمان کودکان و نوجوانان تمرکز دارند؛ اما ممکن است برخی از آن‌ها تمرکزشان را روی پیری و مشکلات پیش روی بزرگ‌سالان قرار دهند.
روانشناس پزشکی قانونی
این فرد از اصول روان‌شناختی در سیستم قضایی و کیفری استفاده می‌کند و به قضات، وکلا و سایر کارشناسان حقوقی به درک بهتر جنبه‌های روان‌شناختی پرونده‌های خاص کمک می‌کند. این روانشناسان معمولاً به‌عنوان شاهد کارشناس و معتبر در دادگاه‌ها حضور پیدا می‌کنند و در زمینه امور خانوادگی، مدنی یا کیفری تخصص دارند.
روانشناس صنعتی و سازمانی
سازمان‌های بزرگ برای بهبود کیفیت زندگی کاری و افزایش رضایتمندی نیروی انسانی خود اقدام به استخدام روانشناس صنعتی و سازمانی می‌کنند. این روانشناسان با استفاده از اصول روان‌شناختی و روش تحقیق، برای حل مشکلات و مسائل محیط کار تلاش می‌کند و برای افزایش بهره‌وری در محیط کار، مدیریت و سبک‌کار کارمندان و بهبود روحیه کارکنان راهکارهایی ارائه می‌کند. روانشناس صنعتی و سازمانی با برنامه‌ریزی سیاست‌های سازمانی، فرآیندهای جذب و گزینش و آموزش کارمندان و … به مدیران مجموعه کمک می‌کند.
روانشناس توان‌بخشی
این روانشناسان با افراد دارای معلولیت جسمی-حرکتی کار می‌کنند و به بهبود کیفیت زندگی آن‌ها کمک می‌کنند. همچنین به بهبود و سلامت روان افرادی که تجربه بیماری سخت یا تصادفی وحشتناک داشته‌اند نیز کمک زیادی می‌کنند. روانشناس توان‌بخشی ممکن است در قالب یک تیم و در کنار متخصصین فیزیوتراپ و معلمین کار کنند تا به نتایج آموزشی، یادگیری و روانی بهتری دست پیدا کنند.
روانشناس مدرسه
این افراد برای حل اختلالات آموزشی و اختلالات رشدی از اصول روان‌شناختی استفاده می‌کنند و می‌توانند به رفع مشکلات یادگیری و رفتاری دانش آموزان کمک کنند. همچنین با ارزیابی عملکرد دانش آموزان به آن‌ها و خانواده‌هایشان مشاوره و راهکارهایی ارائه می‌کنند. علاوه بر این، روانشناس مدرسه با همکاری سایر متخصصین و معلمین برای پیشرفت تحصیلی، یادگیری و استراتژی‌ها و قوانین اداری، برنامه‌ریزی می‌کنند.
تفاوت بین روانشناس و روان‌پزشک
روانشناس و روان‌پزشک هردو متخصص بهداشت روان هستند و برای تشخیص و درمان اختلالات روانی تلاش می‌کنند. بااین‌حال، تفاوت عمده این دو تخصص این است که روان‌پزشک درواقع پزشکی است که در دانشکده پزشکی تحصیل‌کرده و روان‌پزشکی را به‌عنوان تخصص خود انتخاب کرده است. روان‌پزشک اجازه تجویز دارو را دارد و ممکن است اشکال دیگری از درمان را نیز به مراجعین توصیه کند. اما روانشناسی یکی از رشته‌های علوم انسانی است و دانشجویان روانشناسی روان و ذهن انسان را از جنبه روانشناسانِ مطالعه می‌کنند و با تحلیل‌ها و گفتگو و بحث‌های هدایت‌شده به بیماران کمک می‌کنند به شناخت بهتر و عمیق‌تری از خود برسند. روانشناسان اجازه تجویز دارو را ندارند؛ اما در صورت لزوم می‌توانند بیمار را به یک روان‌پزشک ارجاع دهند.
تمرکز اصلی روانشناس روی مشاوره، گفتگو و رفتاردرمانی است؛ درحالی‌که روان‌پزشک با تجویز دارو به درمان عدم تعادل هورمون‌های شیمیایی مغز که نقش اساسی در اختلالات روانی دارند مبادرت می‌کند. البته روان‌پزشک هم ممکن است در مورد اثرات دارو و برنامه‌های درمانی با مراجعین گفتگو داشته باشد؛ اما معمولاً بیمار را برای گفتگو درمانی به یک مشاور، روانشناس یا روان‌درمانگر ارجاع می‌دهند.
جمع‌بندی
در این مقاله راجع به موقعیت شغلی روانشناس و موقعیت‌های استخدام روانشناس صحبت کردیم تا دید جامع و کاملی از بازار کار این حرفه پیدا کنید. زندگی پرسرعت و پرمشغله امروزی، افزایش استرس و اضطراب زندگی، پیر شدن جمعیت و افزایش حس تنهایی و ناکامی در دنیای رقابتی امروز باعث ایجاد احساسات ناخوشایندی در افراد می‌شود و کیفیت و رضایتمندی آنان از زندگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. از همین رو، نیاز به تخصص و راهنمایی‌های روانشناس بیش از قبل احساس می‌شود و افراد زیادی برای بهبود کیفیت زندگی خود برای درمان به روانشناس مراجعه می‌کنند. علاوه بر درمان فردی، بسیاری از سازمان‌ها و صنایع نیز برای افزایش بازدهی کاری و بهبود کیفیت محیط کار و افزایش رضایتمندی شغلی کارکنان اقدام به استخدام روانشناسی سازمانی می‌کنند.
در حال حاضر در سایت استخدامی جاب ویژن موقعیت‌های شغلی مختلفی برای استخدام روانشناس، مشاور تحصیلی-آموزشی و مددکار اجتماعی وجود دارد و با بررسی آگهی‌ها می‌توانید فرصت شغلی مناسبی پیدا کنید و هرچه زودتر استخدام شوید.
در این مقاله قصد داشتیم در مورد شغل روانشناس و استخدام شدن در آن صحبت کنیم و توضیحات کاملی راجع به انواع مشاغل و شاخه‌های روانشناسی، وظایف، شرایط کاری و بازار کار این شغل به شما ارائه کنیم.
